عصر قهرمانان همواره یکی از جذابترین و پر رمز و رازترین دورانهای تمدنها و فرهنگهای کهن است. عصر قهرمانان در جایگاه مبدأ تاریخ ملتها، زمان شکل گرفتن اسطورهها و هویتهای چندهزارساله است.
عصر قهرمانان پیچیده در بافتاری از اسطوره و تاریخ است. روایتهای آن گاه با تاریخ مطابقت دارد و گاه آنقدر عظیم است که تاریخ از روایت آن باز میماند. راهی که نسلهای بعدی را به عصر قهرمانان پیوند میدهد اگرچه پوشیده از شنهای بیپایان گذر زمان است، اما هیچگاه از دیدهها پنهان نمیگردد و درخشش طلایی رنگش از میان تلماسههای عظیم زمان چشمها را خیره میسازد.
ویژگی مهم عصر قهرمانان پیوند نزدیک میان طبیعت و مابعد الطبیعه است. آمیختگی فیزیک و متافیزیک. درهم آمیختگی امر قدسی و امر انسی. انسانهای شایستهی این عصر هم معماران و محافظان جوامع انسانیاند و هم مقربین آستان ملکوت.
از ایران و یونان تا چین و مصر، پهلوانان این عصر هم بناکنندگان تمدناند و هم همصحبت و قرین آسمانیان. اما عصر قهرمانان تنها یک خاطرهی دور نیست. اندیشمندان و متفکران هر ملتی در هر زمان پاسبانان آرمان قهرمانی آن جامعهاند. آرمانی که اگرچه غبار منفعتطلبی و لذتجویی و خودخواهی درخشش آن را در اعصار مختلف ناپدید میکند اما در یادهای مردمان به انتظار زمانی نشسته است که دوباره به جهان فراخوانده شود.
و این بازخوانی و فراخوان وظیفهی متفکران و هنرمندان است. ژرژ برنانوس، نویسندهی فرانسوی دوران جنگ اول و دوم جهانی، در زمان فترت میان دو جنگ و آنگاه که صحبت از جنگ پس از فجایع جنگ اول جهانی، تابویی ناشکستنی بود با قلم خود عصر قهرمانان را فرا میخواند: «ما در حال بازگشت به جنگیم، گویی به خانهی کودکی خود باز میگردیم. من سوگند یاد کردهام که خواه از راه دوستی و خواه از راه خشم- چه فرقی میکند؟- شما را بر انگیزانم. من قدیسان و قهرمانان را در عالم رویا دیدهام و نادیده گرفته شدن اقسام میانی آدمیزاد را؛ تنها قدیسان و قهرماناند که در خور اعتنا و توجهاند.»
این برانگیختگی، این فراخواندن، این نزدیکی قدیسوار به آسمان ویژگی عصر قهرمانان است. بازگشت عصر قهرمانان، آغاز گشایش در امور جوامع انسانی است. ملتهایی که از پذیرش برآمدن این عصر سرباز زنند، بازندگان بزرگ تاریخاند و ملتهایی که برانگیخته با تیغ آخته پذیرای سپیدهدم عصر قهرمانان باشند، فاتحان تاریخ.
ایران بار دیگر در تاریخ بلندش در آستانهی عصر قهرمانان ایستاده است. کلید ورود به عصر قهرمانان شکست ضحاک است. از آن پس است که راههای آسمان به زمین دوباره گشوده خواهد شد و گنجینههای فریدونی خود را آشکار خواهند کرد.
نهاد آن سرش پست بر خاک بر
همی خواند نفرین به ضحاک بر
وزان پس همه گنج آراسته
فراز آوریده نهان خواسته
ترا باد پیروزی از آسمان
مبادا به جز داد و نیکی گمان