ترور فرماندهان رده بالای نظامی ایران و حمله به مراکز نظامی توسط رژیم صهیونیستی تعرض آشکار به مرزهای ملی ایران محسوب می‌شود که در عین حال، امری بی‌سابقه در روابط بین الملل است.

تقابل ایران با رژیم صهیونیستی نه فقط یک تقابل سیاسی که در حقیقت، تقابل با پایگاه نظامیِ تمدن مدرنِ غربی است؛ تمدنی که در حال حاضر، ایالات متحده راه‌برِ آن است. بیانیه‌های صریح فرانسه، آلمان و انگلیس و حمایت از اقداماتی که آشکارا خلاف قوانین بین المللی است، گواه آن است که کلِ تمدن مدرن حامی این رژیم جعلی است. این رخ‌دادها اشارتی است برای اهالی فکر تا به ذاتِ میلیتاریستی تمدن مدرن پی ببرند.

لذا ساده‌اندیشی است بپنداریم تقابل مذکور با روش‌های متعارف دیپلماسی یا هر طریقِ مسالمت‌آمیز دیگر خاتمه خواهد یافت. رفتار جنون‌آمیز رژیم و تاکید نخست‌وزیر آن بر این سخن که “موجودیت‌شان” در خطر است نیز موید این نظر است. و این یعنی نبردِ نهایی اجتناب‌ناپذیر است و به پرهیز ایران از جنگ بستگی ندارد.

شرایط کنونی این موضوع را اثبات کرد که تنها گزینه‌ی پیشِ روی ایران پاسخ حداکثری به تجاوز است و هرگونه نظریه‌ی پرهیز از دفاعِ حداکثری به بهانه “جلوگیری از گسترش جنگ” یا “جلوگیری از ورود به تله‌ی جنگ” خود عامل گسترش جنگ و فرورفتن بیش‌تر در تله‌ی رژیم صهیونیستی خواهد شد.

در این شرایط – و بخصوص با اظهار نظرهای صریح دونالد ترامپ، رییس جمهور ایالات متحده- تحلیل‌هایی که می‌خواهد حسابِ ایالات متحده را از رژیم صهیونیستی جدا کند یا پس از ترور تمامی فرماندهان رده بالای نظامی، دعوت به صبر و آرامش کند، جز خیانت به ایران معنایی دیگر‌ ندارد؛ و حتی نمی‌توان قائلان آن را ساده‌لوح دانست.

تاکید بر این نکته ضروری است که حمله ضعیف و ناقص، بازدارنده نخواهد بود و رژیم صهیونیستی را به ادامه‌ی فعالیت‌های خراب‌کارانه تهییج خواهد کرد.

مفهوم پسامدرنیته، از مشهورترین و چالش برانگیزترین مفاهیم علوم انسانی در دهه‌های اخیر است. تعاریف متعددی که از این مفهوم ارائه شده و سطح اثرگذاری گسترده‌ی آن بر نظام‌های دانش و فرهنگ عامه، نشانگر اهمیت زیاد آن در تفسیر و تحلیل وضعیت جوامع انسانی است.

ژان فرانسوا لیوتار، فیلسوف و روشنفکر فرانسوی، اندیشمندی است که ابداعات او تاثیر شگرفی بر شکل‌گیری اندیشه و ادبیات پسامدرن در قرن بیستم داشت. از مهترین اقدامات لیوتار تلاش او برای تبیین «وضعیت» پسامدرن-Condition postmodern – است.

وضعیت پسامدرن، وضعیتی است که در آن برتری و سرآمدی کلان روایت مدرنیته در معرض پرسش و نقد جدی قرار گرفته است. و این نقادی از سوی خرده روایت‌هایی صورت می‌پذیرد که نظریه‌های کلان مدرنیته از تکنولوژی تا انسان‌محوری، سیاست مدرن، نظام‌های دانش، روابط قدرت و ساختار بازنمایی و روایت‌سازی رسانه‌ها را به پرسش می‌گیرند. از این رو «وضعیت» پسامدرن نه یک دوران مشخص تاریخی با ویژگی‌های ایجابی که بنابه گفته لیوتار اتاق انتظاری برای چیز دیگری است که از پی بحران کلان روایت مدرنیته خواهد آمد‌.

مارکس معتقد بود در پایان عمر سرمایه‌داری، بشریت دو راه بیشتر نخواهد داشت: «سوسیالیسم یا بربریت». اگرچه ایده‌ی سوسیالیسم در گذر زمان در امواج سرمایه‌داری متاخر فرسوده شد؛ اما بربریت روز به روز عیان‌تر و مظاهر توحش و بدویت‌ش آشکارتر شد.

آنچه امروز در جهان در حال وقوع است، دمیده شدن صور اسرافیل پایان وضعیت پسامدرن و صدای پرطنین گام‌های چیزی است که در راه است. نبرد بزرگی که در پایان «وضعیت پسامدرن» شکل گرفته، نبرد دو کلان روایت است. کلان روایت بربریت و کلان روایت انسان.

ائتلاف آمریکا و اسرائیل، نماینده‌ی قرن‌ها استعمار و بهره‌کشی انسان غربی و مظهر تمام‌نمای خوی حیوانی و خونریز تمدن مسیحی-یهودی مدرن است. ضمیر ناخودآگاه بربریت تمدن غرب مانند یک لغزش زبانی، با کشتارهای شگفت‌آورش در غزه، هرآنچه در پس ذهن داشته را قی کرده است. و ایران در برابر این توحش مدرن، در مقام یک ایدئولوژی جهانی و یک فراروایت تمدنی، روایت قرن‌ها آزادی خواهی، استقلال طلبی و عدالت جویی ملت‌های جنوب جهان، روایت انسان است.

ما در آستانه‌ی پایان وضعیت پسامدرن ایستاده‌ایم. نبرد همه‌ی خرده‌روایت‌ها، نهضت‌های آزادی‌بخش و مبارزات انسان‌دوستانه و عدالت‌خواهانه در دهه‌های اخیر به فرجام پایانی نزدیک شده است؛ بشریت دو انتخاب بیشتر در پیش‌ روی خود ندارد: ایران یا بربریت.

پرسش دشواری که پس از نواخته شدن شیپور جنگ بر سر متفکران و اندیشمندان جوامع سایه می‌اندازد،‌ پرسش از امکان، ضرورت و چگونگی تفکر است. دشواری مواجهه با این پرسش در همین چند وجهی بودن آن نهفته است.

در زمانی که جنگ سیمای خشک و سازش‌ناپذیر «عمل» را بدون روکشی از فریب‌ها و تعلل‌ها و مماشات‌های گذشته بر جوامع نمایان می‌سازد، آیا امکانی برای اندیشیدن باقی می‌ماند؟ آیا اساسا ضرورتی برای اندیشیدن در کار است؟ آیا آسودن در کنج تفکر، پشت‌کردن به ضرورت عمل نیست؟ و اگر پاسخ دو پرسش قبل مثبت بود، کیفیت اندیشیدن در زمانه‌ی جنگ چیست؟ آیا متفکر و اندیشمند می‌تواند همچنان مانند قبل از جنگ بیندیشد؟

اگر پاسخ این پرسش‌ها را به گونه‌ای جسورانه‌تر بدهیم چه رخ خواهد داد؟ اگر جنگ را اساسا بستر اندیشه بدانیم چه؟ اگر پرسش را واژگونه سازیم و امکان اندیشیدن در رکود ریاکارانه‌ی صلح‌های دروغین را به پرسش کشیم چه روی خواهد داد؟

این جایگشتی دیگر از همان پرسش مشهور آدورنو پس از آشویتس است. آیا پس از آشویتس می‌توان اندیشید؟ می‌توان شعر سرود؟ می‌توان در جایگاه یک هنرمند یا متفکر نشست و به جهان اندیشید؟

این همان پرسشی است که ما انسان‌های معاصر با فجایع غزه با آن مواجه‌ایم. آیا در کشتار شگفت‌آور زنان و کودکان، در حیوانیت و قساوت بی‌بدیل یهودیان می‌توان هنرمند یا متفکر بود؟

وقتی همه‌چیز بارها گفته شده و هیچ انتخابی در مقابل ما نیست، وقتی تنها می‌توانیم در مقابل تکرار بی‌پایان جنایت و قساوت، تنها همان حرف و ژست‌های گذشته را تکرار کنیم، وقتی چاره‌ای جز سکوتی مرگ‌آور نیست، وقتی در عصر مرگ خدا، انسان نیز به مسلخ واپسین انسان برده شده، مگر می‌توان از معنا صحبت کرد؟ مگر دسترسی‌ای به تفکر یا اندیشه وجود دارد؟

چه چیز ما را از شر این محرومیت خلاص خواهد کرد؟ پاسخ متناقض‌نمای مسئله همان «ضرورت عمل ناب» است. گشایش در اندیشیدن نه با اندیشیدن که با عمل کردن محقق خواهد شد. از همین روی است، که عمل ناب، که در این‌جا پذیرفتن ضرورت جنگ به مثابه‌ی رخدادی بیرون از وضعیت است، همان گشایش به فراسوی معنا است.

اگر معنا در عصر ما از دست رفته یا کارایی خود را از دست داده، پس‌ ما نیازمند گفتمان نا-معنا هستیم. فراخوان چیزی بیرون از نظام معنایی حاضر، فراخواندن نا-معنا. و این ضرورت عمل ناب، انتظار برای رخدادی تازه است که امکان دسترسی به نا-معنا را فراهم می‌سازد.

این همان اعلام جنگ تفکر به زمان است. چنان که هگل آرزویش را داشت، فراروی انسان از زمان به ابدیت. تلاش ناب و طاقت‌فرسای تفکر برای سرکوب زمان.

مرگ در کنار رود خروشان زمان، به نوبت همه‌ی انسان‌ها را به به تماشا نشسته است، آن‌هایی که در گذر پوچی تحمل ناپذیر زمان، عمل کردن را برمی‌گزینند، از آن فراتر می‌روند.

تاریخ جنگ، تاریخی به بلندای هستی انسان است. گویی که تاریخ انسان بر روی این کره خاکی نه تاریخ صلح که تاریخ جنگ است. جنگ پدیده‌ای شگفت‌آور است. با چهره‌ی ژانوسی‌اش آبستن صلح است و زاییده‌ از صلح. محقَق‌ساز بزرگترین وحشت‌های انسانی است؛ رنج‌های بزرگ و از دست دادن‌های عظیم. اما آیینه‌ی شگفت‌آورترین جلوه‌های هستی انسانی نیز هست. سیمای جنگ آیینه‌ی تمام نمای ایثار است‌؛ نمایشی پرمهابت از شجاعت. هم فرابرنده و تعالی‌بخش است و هم فروبرنده و ضلالت‌بخش. جنگ در درون خود واجد این نزاع پایان ناپذیر است. نزاع نور و تاریکی، نزاع فرارفتن و غرق شدن.

اما آیا انسان می‌تواند از جنگ بپرهیزد؟ جنگ را فراموش کند و از مواجهه‌ی با آن انصراف دهد؟ تاریخ نشان داده که اگر گروهی چنین کنند، جنگ از مواجهه با آنان انصراف نخواهد داد. جنگ روزی درب خانه‌ی آنان را خواهد زد و با ترش‌رویی تاریخی‌اش آنان را غافل‌گیر خواهد کرد. این روی جنگ همان روی حقارت‌آمیز آن است. انسانی از پیش باخته در برابر طوفان جنگ، بدون فرصتی برای کنش در برابر ضربات بی‌امان تاریخ، غرق شده در سیلاب خشونت بار هستی و برباد رفته در برابر تندباد بی‌مهابای زمان.

اما پذیرش واقعیت جنگ و روی نگردانیدن از آن چه برای انسان به ارمغان خواهد آورد؟ مرتضی آوینی که روایت‌گری جنگ، آوازه‌ش را بر تارک تاریخ مجاهدان سیادت بخشیده، در نخستین روزهای جنگ وارد خرمشهر شده است، آن شهر خونین و بلند آستان. دوازده مهر ۱۳۵۹، تنها چند روز پس از شروع جنگی که هشت سال به طول انجامید از نخستین مواجهه‌های آوینی با جنگ است: «زمان، بادی است كه می‌وزد؛ هم هست و هم نیست. آنان را كه ریشه در خاك استوار دارند از طوفان هراسی نیست. جنگ می‌آمد تا مردانِ مرد را بیازماید. جنگ آمده بود تا از خرمشهر دروازه‌ای به كربلا باز شود.»

جنگ برای آوینی تعالی‌بخش بود، دروازه‌ای باز شده رو به آسمان، پس چرا باید از آن گریخت؟ چرا باید مانند غباری در تند باد زمان گم شد؟ این همان پرسش دشوار انسانی در برابر چهره‌ی ژانوسی جنگ است. چهره‌ای که یک طرف آن وحشت و خشونت و از دست دادن است، اما سوی دیگر آن فرارفتن و ماندگار شدن. جنگ بار امانت انسان است. باری که بر گُرده گرفتن آن اگرچه در نزدیکی فروغلتیدن به مغاک ظلم و جهل است؛ اما در آستانه‌ی ورود به راهی است که‌ انسان را قادر به فراروی از حدود تحمیل شده بر او می‌سازد. او را آستانه‌نشین مقام «فنا از فنا» می‌سازد.

انسان ایرانی از سپیده‌دم تاریخ با گریختن از مقابل جنگ بیگانه بوده است. آن زمان که در رکاب فریدون، سَرِ کینه‌جوی، به سمت ایوان ضحاک، کنگ دژهودجش، اورشلیم، بیت المقدس راند. تا آن زمان که در نیم‌روز تاریخ، پیروی از آن کرار غیرفرار، آن بسیار حمله کننده‌ی بی‌گریز، آن برکننده‌ی درب خیبر را برگزید.

و امروز در شامگاه تاریخ، انسان ایرانی دوباره بار امانت را بر دوش کشیده است. انسانِ ایرانی در حال فرارفتن از حدود است در حال نگارشِ خطوط واپسین تاریخ انسان.